Cách phòng và điều trị viêm tai ngoài – bệnh hay gặp ở người thường xuyên bơi lội

Bạn có thích bơi lội không? Nếu có, bạn có biết rằng hoạt động này có thể gây ra một loại nhiễm trùng ở tai không? Đó là viêm tai ngoài – một bệnh phổ biến ở người tiếp xúc với độ ẩm, đặc biệt là những người bơi thường xuyên. Viêm tai ngoài có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như đau tai, chảy dịch mủ và giảm thính lực. Vậy viêm tai ngoài là gì? Nguyên nhân và cách điều trị của bệnh ra sao? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.

Tóm tắt nội dung chính

• Viêm tai ngoài là một loại nhiễm trùng ở lỗ tai ngoài và ống tai ngoài, nối lỗ tai với màng nhĩ. Tên y khoa của bệnh là otitis externa.
• Một loại viêm tai ngoài phổ biến được gọi là “tai bơi”. Bệnh này thường do tiếp xúc với độ ẩm. Nó thường gặp ở trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn thường xuyên bơi lội.
• Viêm tai ngoài có thể do nước bị bám lại trong ống tai ngoài hoặc do tổn thương lớp da mỏng bao phủ ống tai ngoài. Vi khuẩn như Pseudomonas aeruginosa và Staphylococcus aureus thường gây ra viêm tai ngoài.
• Các triệu chứng của viêm tai ngoài bao gồm: sưng, đỏ, nóng, đau hoặc khó chịu ở tai, chảy dịch mủ, ngứa, chảy dịch nhiều, giảm thính lực.
• Viêm tai ngoài có thể tự lành mà không cần điều trị. Thuốc nhỏ tai kháng sinh là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho viêm tai ngoài chưa tự lành. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhỏ tai kháng sinh kết hợp với steroid để giảm sưng trong ống tai ngoài.

Lưu ý: Bài viết này chỉ là để tham khảo và không phải là lời khuyên y tế chính thức. Bạn chỉ nên đọc để tham khảo chứ không nên nghe theo hoàn toàn. Mọi thứ phải được chữa trị bởi bác sĩ chuyên khoa hoặc có giấy phép hành nghề. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về bất kỳ hậu quả nào do việc sử dụng thông tin trong bài viết này gây ra.

Viêm tai ngoài là gì?

Viêm tai ngoài là một loại nhiễm trùng ở lỗ tai ngoài và ống tai ngoài, nối lỗ tai với màng nhĩ. Tên y khoa của bệnh là otitis externa. Một loại viêm tai ngoài phổ biến được gọi là “tai bơi”. Bệnh này thường do tiếp xúc với độ ẩm. Nó thường gặp ở trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn thường xuyên bơi lội. Tai bơi gây ra gần 2,4 triệu lượt khám sức khỏe hàng năm tại Hoa Kỳ.

Nguyên nhân của viêm tai ngoài

Bơi lội (hoặc có thể là tắm hoặc tắm quá thường xuyên) có thể dẫn đến viêm tai ngoài. Nước bị bám lại trong ống tai ngoài có thể trở thành môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Nhiễm trùng cũng có thể xảy ra nếu lớp da mỏng bao phủ ống tai ngoài bị tổn thương. Gãi quá mạnh, sử dụng tai nghe hoặc đặt bông tăm vào tai có thể làm hỏng da nhạy cảm này. Khi lớp da này bị tổn thương và viêm nhiễm, nó có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Cerumen (ráy tai) là cơ chế tự vệ của tai chống lại nhiễm trùng, nhưng tiếp xúc liên tục với độ ẩm và gãi có thể làm giảm cerumen trong tai, làm cho nhiễm trùng dễ xảy ra hơn.

Các triệu chứng của viêm tai ngoài

Các triệu chứng của viêm tai ngoài bao gồm:

• sưng
• đỏ
• nóng
• đau hoặc khó chịu ở tai
• chảy dịch mủ
• ngứa
• chảy dịch nhiều
• giảm thính lực

Đau nhức ở mặt, đầu hoặc cổ có thể cho biết nhiễm trùng đã tiến triển rất nhiều. Các triệu chứng kèm theo sốt hoặc sưng hạch bạch huyết cũng có thể chỉ ra sự tiến triển của nhiễm. Nếu bạn có đau tai kèm theo bất kỳ triệu chứng nào này, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức.

Ai có nguy cơ mắc viêm tai ngoài?

Bơi lội là yếu tố nguy cơ lớn nhất cho viêm tai ngoài, đặc biệt là bơi lội ở nước có hàm lượng vi khuẩn cao. Hồ bơi được tẩy clo đầy đủ sẽ ít gây ra vi khuẩn hơn. Tắm hoặc vệ sinh tai quá thường xuyên cũng có thể để lại tai mở cho nhiễm trùng. Càng hẹp ống tai ngoài, càng có khả năng nước bị mắc kẹt bên trong. Ống tai ngoài của trẻ em thường hẹp hơn ống tai ngoài của người lớn. Việc sử dụng tai nghe hoặc máy trợ thính, cũng như dị ứng da, chàm và kích ứng da do các sản phẩm tóc cũng làm tăng nguy cơ mắc viêm tai ngoài. Tai bơi, chính nó, không lây truyền.

Điều trị cho viêm tai ngoài

Viêm tai ngoài có thể tự lành mà không cần điều trị. Thuốc nhỏ tai kháng sinh là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho viêm tai ngoài chưa tự lành. Chúng có thể được kê đơn bởi bác sĩ. Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc nhỏ tai kháng sinh kết hợp với steroid để giảm sưng trong ống tai ngoài.

Các phương pháp điều trị tại nhà

Bạn cũng có thể áp dụng một số phương pháp điều trị tại nhà để giảm các triệu chứng của viêm tai ngoài, chẳng hạn như:

• Đặt một miếng bông gòn hoặc bông tăm vào lỗ tai để giữ cho nước không vào trong khi tắm hoặc tắm.
• Sử dụng máy sấy tóc ở chế độ thấp để làm khô ống tai ngoài sau khi tiếp xúc với độ ẩm.
• Nhỏ vài giọt giấm hoặc rượu vào lỗ tai để giết chết vi khuẩn và làm khô ống tai.
• Đeo mũ bơi hoặc bịt tai khi bơi lội để ngăn nước vào trong.
• Tránh gãi hoặc đâm vào ống tai ngoài vì điều này có thể làm tổn thương da và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

Viêm tai ngoài ở trẻ em

Viêm tai ngoài cũng có thể xảy ra ở trẻ em, đặc biệt là những trẻ hay bơi lội hoặc chơi với nước. Các triệu chứng của viêm tai ngoài ở trẻ em giống như ở người lớn, nhưng có thể khó phát hiện hơn vì trẻ em có thể không biết diễn tả cảm giác của chúng. Bạn nên chú ý đến các dấu hiệu sau ở trẻ em:

• Khóc hoặc quấy khóc khi chạm vào tai
• Cố gắng cào hoặc chạm vào tai
• Chảy dịch mủ hoặc máu từ tai
• Sốt
• Ăn kém hoặc buồn nôn
• Giảm thính lực

Nếu bạn nghi ngờ trẻ em của bạn bị viêm tai ngoài, hãy đưa chúng đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bạn cũng có thể áp dụng các phương pháp điều trị tại nhà như đã nêu trên để giảm đau và ngứa cho trẻ.

Biến chứng và tình trạng khẩn cấp của viêm tai ngoài

Viêm tai ngoài thường không gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, viêm tai ngoài có thể lan rộng đến các mô xung quanh, bao gồm xương hàm và mặt. Loại nhiễm trùng này được gọi là viêm tai ngoài ác tính. Viêm tai ngoài ác tính không phải là do nước còn lại trong ống tai ngoài. Vi khuẩn như Pseudomonas aeruginosa và Staphylococcus aureus thường gây ra viêm tai ngoài ác tính. Hơn 90% người mắc viêm tai ngoài ác tính có tiểu đường. Viêm tai ngoài ác tính là một loại nhiễm trùng nghiêm trọng chứ không phải là u ác tính hay ung thư. Tên khác của viêm tai ngoài ác tính là viêm tai ngoài hoại tử. Nếu không được điều trị, viêm tai ngoài ác tính có thể gây tử vong.

Viêm tai ngoài ác tính thường không phải là biến chứng của tai bơi. Thông thường, tình trạng này xảy ra khi bạn có các vấn đề sức khỏe khác hoặc bạn đang nhận điều trị có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của bạn. Các vấn đề này có thể bao gồm:

• Tiểu đường
• Hóa trị
• HIV
• AIDS

Nếu bạn có hệ miễn dịch yếu và vi khuẩn hung hăng xâm nhập vào ống tai của bạn, cơ thể bạn sẽ gặp khó khăn trong việc chống lại nhiễm trùng. Nếu vi khuẩn gây ra nhiễm trùng, nhiễm trùng có thể làm tổn thương mô của ống tai của bạn và các xương ở đáy sọ. Nếu không được điều trị, nhiễm trùng có thể lan rộng đến não, dây thần kinh sọ và các bộ phận khác của cơ thể.

Triệu chứng của viêm tai ngoài ác tính

Triệu chứng của viêm tai ngoài ác tính dễ nhận biết. Chúng có thể bao gồm:

• Dịch nhầy hoặc mủ từ tai có mùi hôi, màu vàng hoặc xanh
• Đau tai, thường tăng lên vào ban đêm
• Giảm thính lực
• Ngứa liên tục trong ống tai ngoài
• Sốt
• Khó nuốt
• Yếu cơ mặt
• Mất giọng hoặc viêm thanh quản
• Sưng và đỏ da quanh tai

Nếu bạn phát triển bất kỳ triệu chứng nào này, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức. Điều trị sớm sẽ giúp ngăn chặn sự lan rộng của nhiễm trùng. Điều này sẽ giảm các biến chứng sức khỏe khác do nhiễm trùng gây ra.

Chẩn đoán viêm tai ngoài ác tính

Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng để xác định bạn có bị viêm tai ngoài ác tính hay không. Cuộc khám sẽ bao gồm một bản sơ yếu lý lịch sức khỏe hoàn chỉnh. Điều này sẽ giúp bác sĩ xác định các bệnh lý cơ bản có thể làm suy giảm hệ miễn dịch của bạn.

Trong cuộc khám, bác sĩ sẽ nhìn vào tai của bạn để xem có nhiễm trùng hay không. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra đầu và phía sau tai của bạn. Nếu có dịch chảy ra từ tai, bác sĩ có thể lấy một mẫu, hay còn gọi là nuôi cấy, của dịch chảy ra. Họ sẽ gửi mẫu này đến phòng thí nghiệm để phân tích. Điều này sẽ giúp xác định vi khuẩn gây ra nhiễm trùng.

Nếu bạn bị viêm tai ngoài ác tính, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm bổ sung để xem nhiễm trùng có lan rộng hay không. Các xét nghiệm này có thể bao gồm:

• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan) để xem mức độ tổn thương của xương và mô
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) để xem ảnh hưởng của nhiễm trùng đến não và các dây thần kinh
• Xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ nhiễm trùng và đường huyết
• Lấy một mẩu mô nhỏ từ ống tai ngoài và xem dưới kính hiển vi (sinh thiết) để chắc chắn rằng các triệu chứng không phải do ung thư gây ra

Điều trị viêm tai ngoài ác tính

Viêm tai ngoài ác tính thường được điều trị với một liệu trình 6 tuần kháng sinh tiêm tĩnh mạch. Tuy nhiên, người bệnh có nhiễm trùng nhẹ có thể được điều trị với liều cao của một loại kháng sinh như ciprofloxacin uống qua miệng. Một số người có thể được điều trị trong một buồng oxy áp suất cao (điều trị oxy siêu áp). Người bệnh có bệnh xương lan rộng có thể cần điều trị kháng sinh trong một thời gian dài hơn.

Việc kiểm soát tiểu đường là rất quan trọng. Nếu có thể, bác sĩ sẽ ngừng cho dùng bất kỳ loại thuốc nào làm suy giảm hệ miễn dịch.

Mặc dù phẫu thuật thường không cần thiết, nhưng việc làm sạch và loại bỏ da chết và mô viêm (tháo rời) trong ống tai ngoài tại phòng khám của bác sĩ là cần thiết cho đến khi nhiễm trùng biến mất

Biến chứng của viêm tai ngoài ác tính

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm tai ngoài ác tính có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Viêm màng não: là sự viêm nhiễm của màng bọc não và tủy sống, có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, sốt, buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng và cứng cổ
• Viêm xương sọ: là sự viêm nhiễm của xương sọ, có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, sưng và đỏ da quanh tai, mất thính lực và rối loạn thăng bằng
• Liệt dây thần kinh sọ: là sự tổn thương của các dây thần kinh đi từ não đến các bộ phận khác của cơ thể, có thể gây ra các triệu chứng như yếu cơ mặt, mất giọng hoặc viêm thanh quản, khó nuốt và khó nhìn
• Huyết trùng: là sự lây lan của vi khuẩn vào máu, có thể gây ra các triệu chứng như sốt cao, rùng mình, nhịp tim nhanh và huyết áp thấp
• Tử vong: trong trường hợp hiếm hoi, viêm tai ngoài ác tính có thể gây tử vong do nhiễm trùng lan rộng đến não hoặc các cơ quan quan trọng khác

Phòng ngừa viêm tai ngoài ác tính

Viêm tai ngoài ác tính là một bệnh hiếm gặp và khó phòng ngừa. Tuy nhiên, bạn có thể làm một số điều sau để giảm nguy cơ bị bệnh:

• Kiểm soát tiểu đường và duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh
• Tránh dùng thuốc có thể làm suy giảm hệ miễn dịch trừ khi được bác sĩ chỉ định
• Tránh xâm nhập vào ống tai ngoài bằng tăm bông, que chọc tai hoặc các vật dụng khác
• Tránh tiếp xúc với nước ô nhiễm hoặc ô uế khi bơi lội hoặc tắm
• Sấy khô tai sau khi tiếp xúc với nước bằng khăn giấy hoặc máy sấy tóc ở chế độ nhẹ
• Tránh dùng thuốc nhỏ tai hoặc thuốc trị viêm tai không được bác sĩ kê đơn
• Thăm khám bác sĩ định kỳ để kiểm tra tình trạng tai và phát hiện sớm các dấu hiệu của viêm tai ngoài ác tính

Lưu ý: Bài viết này chỉ là để tham khảo và không phải là lời khuyên y tế chính thức. Bạn chỉ nên đọc để tham khảo chứ không nên nghe theo hoàn toàn. Mọi thứ phải được chữa trị bởi bác sĩ chuyên khoa hoặc có giấy phép hành nghề. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về bất kỳ hậu quả nào do việc sử dụng thông tin trong bài viết này gây ra.

SBRDerma Team.

Nguồn tham khảo

• Outer Ear Infection (Swimmer’s Ear) – Healthline. https://www.healthline.com/health/otitis-externa Accessed 3/31/2023.
• Malignant Otitis Externa: Causes, Symptoms, Diagnosis – Healthline. https://www.healthline.com/health/malignant-otitis-externa Accessed 3/31/2023.
• Swimmer’s Ear (Otitis Externa): Causes, Symptoms And Treatment. https://www.forbes.com/health/hearing-aids/swimmers-ear/ Accessed 3/31/2023.